Smog kwaśny – czym dokładniej jest?

Ten rodzaj smogu najczęściej łączony jest z przemysłem i dużymi zakładami, choć w ostatnich dekadach przemysł zainwestował sporo i w coraz mniejszym stopniu bezpośrednio ponosi winę za występowanie tego zjawiska. Niemniej do pojawienia się kwaśnego smogu niezbędna jest obecność dwutlenku węgla, ditlenków siarki czy pyłu węglowego, które nie tylko negatywnie wpływają na środowisko i nasze zdrowie, ale mają również kwaśny odczyn, dlatego właśnie powstający z ich udziałem smog ma niskie pH.

Jak powstaje smog kwaśny?

Znany z występowania niegdyś obficie w Londynie i okolicach, smog kwaśny powstaje, kiedy chłodne i wilgotne powietrze miesza się z zanieczyszczeniami emitowanymi przez samochody, zakłady przemysłowe i ze spalinami z pieców na paliwo stałe. Najczęściej można go spotkać od listopada do stycznia, niestety w Polsce występuje dość obficie. Mgła deszczowa podczas mieszania się z zanieczyszczeniami, przez co jej krople ulegają zakwaszeniu, a na skutek zjawiska inwersji temperaturowej zaburzona jest wentylacja i wymiana powietrza. Dochodzi wówczas do powstania kropel kwasu siarkowego, węglowego czy azotowego, które dewastują następnie środowisko i nasze zdrowie.

Gdzie przede wszystkim może powstać smog kwaśny?

Nie bez powodu smog kwaśny nazywany jest również londyńskim. To właśnie angielska stolica ucierpiała najbardziej na jego skutek, w 1952 roku, kiedy podczas czterodniowego Wielkiego Smogu Londyńskiego zmarło 4 tysiące osób, a kolejne 8 tysięcy utraciło życia na skutek jego konsekwencji. Londyn, w którym dość często występują mgły, okazał się idealnym miejscem do powstania kwaśnego smogu – w latach 50. Powszechnie ogrzewano domy węglem, w mieście znajdowało się sporo zakładów przemysłowych, a wentylacja utrudniona jest przez położenie na nizinie, w dodatku częściowo otoczonej wzgórzami. Są to idealne warunki do wystąpienia smogu – w naszym kraju w podobnej sytuacji znajduje się np. Kraków.

Jakie są skutki kwaśnego smogu?

Widoczna gołym okiem nienaturalna mgła, będąca efektem emulacji wilgoci z pyłami, sadzą i tlenkami, to najbardziej powierzchowny skutek smogu kwaśnego. Znacznie groźniejsze są procesy, których nie widać gołym okiem. Dwutlenek siarki może opaść w postaci kwaśnego deszczu, który potrafi całkowicie zniszczyć rośliny nawet na bardzo dużym obszarze. Drzewa, na które spada, tracą liście i igły, lasy ulegają wymarciu, a ziemia wyjałowieniu. Podczas opadów kwaśnego deszczu zwierzęta często nie mają się gdzie schować i ulegają poparzeniom. Kwaśny smog uszkadza nawet budynki, przyspieszając degradację betonowych i żelaznych elementów. Zmiany dotykają oczywiście również ludzi, oddychających zanieczyszczonym powietrzem – indukując zmiany nowotworowe, astmę, alergie czy schorzenia układu krążenia.

Smog kwaśny – jak sobie poradził z nim Londyn?

Wielki Smog Londyński z 1952 roku zmotywował władze Londynu do podjęcia stanowczych działań. W 1956 roku wprowadzono ustawę o czystym powietrzu, która stała za przyspieszoną wymianą źródeł ciepła, z węgla i paliw stałych na ogrzewanie gazowe i elektryczne. Zmiany zajęły kilkanaście lat – i np. w 1962 roku śmiertelny smog wystąpił ponownie – ale przyniosły oczekiwane skutki. Dzisiejszy Londyn jest miastem wolnym od smogu.

Smog kwaśny to zjawisko mające bardzo negatywny wpływ na zdrowie i mieszkańców miast, na których obszarze występuje. Jak pokazują londyńskie doświadczenia, można mu skutecznie przeciwdziałać, ale wymaga to intensywnych działań.